ÇİM HASTALIKLARI-KAHVERENGİ YAPRAK LEKESİ / ERİME

ÇİM HASTALIKLARI

KAHVERENGİ YAPRAK LEKESİ / ERİME

(Leaf Spot / Melting Out)

Drechslera poae / Bipolaris sorokiniana

Son zamanlara kadar, yaprak lekeleri ve erimeler (Melting Out) aynı hastalık olarak sınıflandırılmakta ve Helminthosporium yaprak lekesi olarak atıfta bulunulmaktaydı. Aslında bunlar benzer simptomlar ve patojenik özellikler gösteren farklı hastalıklardır. Bunların her ikisi de Poa pratensis, Agrostis spp,Lolium perenne, trifloxystrobin ve festuca arundunacea ‘ya saldırır ve en fazla zararı golf sahalarına, spor çimlerine ve yerleşim mekanlarındaki çimlere vermektedir.

. Bitkinin tüm kısımları (yaprak, kök ve sürgün ) hem yaprak lekesi hem de erime patojenlerinden etkilenmektedir. İkisi arasındaki temel fark erime (melting out) patojeninin serin ve nemli havalarda aktif olması ve yaprak lekesinin ise sıcak yaz zamanlarında aktif olmasıdır.

Simptomlar ve Hastalık Özellikleri

Uzaktan bakıldığında hastalığın simptomları Şekil 1'dekine benzer şekilde yayılmış yakından bakıldığında Şekil 2'deki gibi kahverengi / pembe renkli lezyonlardan bozuk renkli bir çim görünümüdür. Hastalıktan

etkilenmiş bitkinin yapraklarına oluşan çürümüş yaprak yüzeylerinin olduğu görülür. Eğer uygun şartlar bulunursa Şekil 3'tekine benzer şekilde çimin büyük bir kısmı zarar görebilir. Yaprak lekelerinin simptomları (belirti) Lolium perenne de ortaya çıkan gri yaprak lekelerine benzemektedir.

Erime (Bipolaris sorokiniana tarafından sebep olunmakta) hastalığı Nisan ve Mayıs aylarında soğuk ve yağışlı havalarda görülür. Erime hastalığı ilkbaharın ortalarında yüksek azot içerikli gübreleme olduğunda da ortaya çıkar. Yaprak lekesi (Drechslera poa'e tarafından sebep olunmakta) bir yaz hastalığı olup, hastalığın yayılması için uzun süre çiğli, ılık akşamları ve bol yoğunlaşmanın olması gerekir. Toprağın yakın sürülmesi bitki üzerindeki stresin artmasına ve sporların kök ve taçlara

kolay ulaşmasına imkan tanıyarak hastalığın artışını hızlandırır.

Bu patojenlerden hiç biri yaprak yüzeylerinde gri veya beyaz mycellium oluşmasına sebep olmaz. Bunun yerine, hastalık rüzgar esinti ve yağış sıçrama sporları aracılığıyla yayılır. Her iki patojen de dam altı veya tente kaplı alanlardaki hastalıklı enkaz arasında varlığını sürdürebilir.

Kültürel Kontrol Seçenekleri

Poa pratensis çeşitlerinde yaprak lekelerine ve erimeler karşı oldukça güçlü bir genetik direnç olduğu gözlenmektedir. Uzun dönem hastalık kontrolü için zarar görmüş olan alanların dirençli türdeki Poa pratensis tohumlarıyla normalden daha fazla tohum ekilerek önlemeye çalışılması en ekonomik yöntemdir. Bu çeşitler ve bunlara ilişkin direnç oranları Uluslar arası çim değerlendirme programı (NTEP) tarafından listelenmiştir. Yıllık değerlendirmeler NTEP'nin http://www.ntep.org/ sayfasından öğrenilebilir.

İlkbahar başları ve yaz ortalarındaki gübrelemede fazla azot kullanımından kaçınılması da hastalığın şiddetini sınırlayacaktır. Sürme yüksekliğini yükseltmek ve diğer streslerin azaltılması (örneğin yaya trafiğinin zarar görmüş bölgelerden uzaklaştırılması) hastalığın şiddetini azaltacak ve çimin toparlamasına yardımcı olacaktır. Ayrıca, yaz aylarında sıcak zamanlarda öğleden sonranın son saatlerinde veya akşamın erken saatlerinde sulama yapmaktan kaçınmak da yaprak lekesinin gelişmesi ve yayılmasını sınırlayacaktır.

Yaprak lekesi ve erime (melting out) mekansal alanlardaki çimlerde ciddi sorunlara sebep olabilir. 5 cm'den daha az derinlikteki bir sürme ve ilkbaharda yapılan azot gübre uygulaması hastalığın çıkmasına karşı olan direnci azaltacaktır. Bu sebeple, sürme derinliğinin yükseltilmesi ve azot uygulamasının son baharda yapılması bu hastalıklara karşı daha dirençli ve sağlıklı çimlerin elde edilmesine yardımcı olacaktır. Temmuz ve Ağustos aylarında da akşamüstü erken saatlerde sulamadan kaçınmak da yaprak lekesi hastalığının gelişmesini ve yayılmasını yavaşlatacaktır. Eğer hastalık sürekli hale gelirse, dirençli çim tohumlarıyla aşırı tohumlama yaparak ekmekte yarar vardır. Fungisit uygulamaları pahalıdır ve en uygun zamanda yapılmaz ise değişken sonuçlar verebilir. Yaprak lekesi ve melting out (erime) hastalıklarına karşı fungisit uygulamaları için profesyonel çim uzmanlarına danışmakta yarar vardır.

Hasatlık Kontrolünde Kullanılan Fungisitler

Her iki hastalıktan birinin şiddetli olarak ortaya çıktığı çim bölgelerinde takip eden yıllarda da ortaya çıkar. Hastalığın makul bir seviyeye indirilebilmesi (bastırılabilmesi) için fungisit uygulaması gerekli olabilir. Mancozeb, pyraclostrobin ,Heritage ve Compass gibi aktif maddeli fungusitler bu hastalığa karşı son derece etkilidir.Fungisit uygulamalarında tatminkar sonuç almak için uygulama zamanı kritik bir rol oynamaktadır. Spray uygulamaları hastalığın (lekelerin) daha ilk görüldüğü zamanda veya önlemeye yönelik olarak hastalığın oluşması için uygun olan şartların oluşması durumunda yapılması gerekir. Çim alanının büyük bir kısmının solmaya başlaması ve hastalığın taç enfeksiyonu şekline gelmesi ve bitki ölümünün oluşması durumunda tek bir uygulama ile hastalığın kontrolü mümkün olamayacaktır. Hatta bazen tekrarlanan fungisit uygulamaları bile marjinal sonuçlar verebilir.

Fungisit uygulamasına başlamanda önce hastalığın doğru teşhis edildiğinden emin olmak için iki kez kontrol yapınız. Yaprak lekeleri alakasız bir patojen tarafından sebep olunan çok yıllık Lolium perenne'deki gri lekelere benzemektedir. Yaprak lekesine karşı son derece etkili olan fungisitler gri yaprak lekesine karşı hiç veya çok az etki gösterebilir. Ayrıca, Erime (melting out) kontrolü amacıyla Nisan ayında yapılan bir uygulama Temmuz ve Ağustosta ortaya çıkan yaprak lekesi gelişime karşı etkili olmayacaktır.

Kahverengi Yaprak Lekesi ( Drechslera poae / Bipolaris sorokiniana)

Hastalığına karşı kullanılan fungusitler

Fungicide/ Örnek Ticari isim	Uygulama aralığı gün	Fungicid türü
propiconazole/Banner Maxx 1.3MEC®	14-28	sistemik
thiophanate-methyl/Cleary's 3336F®	14-21	sistemik
iprodione/Chipco 26GT®.	14-21	sistemik
vinclozolin/Curalan 50EG®.	14-28	Lokal sistemik
chlorothalonil/Daconil Ultrex 82.5 WDG®	7-14	Kontakt