Toprakta bulunan suyun , ağacın köküne girişi enteresandır.Ağaç kökündeki zar ,  kök içindeki özsuyunda bulunan kimyevi maddelerin çıkıp gitmesini engeller.Böylece kök içindeki su; şeker,tuz vs. bakımından daha yoğundur.Az yoğun su daha yoğun suya akmak ister.Böylece kök dışında bulunan az yoğun su kök içine girmek için zorlayan bir basınç kökte bulunan suyu metrelerce yukarıya çıkarabilecek güçtedir. Her ağaçta böyle bir basınç vardır .Mesela bir asma ağacı bu basınçla sıvıyı 12 metreye, bir Kayın ağacı 28 metreye yükseltebilir.

  

Fakat 120 metre boyundaki ağaçlara su nasıl çıkar.Önceleri bu yüksekliğe su çıkması için kılcallık prensibininde büyük rol oynadığı düşünülüyordu.Bu prensibe göre çok ince odun kanallarında su kılcallık dolaysı ile yüzey geriliminden faydalanarak yükseliyordu.Ancak bu prensibin işlemesi için yapraklarda buharlaşmanın çok şiddetli olması gerekir. Fakat yapraklarda buharlaşma olmadığı zaman da su yine yükseliyordu.İlim bu durumu hala çözebilinmiş değil.

   Yazın 30 ila 40 C sıcaklıkta bir ağacın suyunu muhafaza etmesi de enteresandır.  Yapraklarda bulunan küçük deliklerin ( stomalar ) sıcaklık oranına göre buharlaşmayı azaltma için otomatik olarak açılıp kapanırlar.

  Gövde ve dallarda su kayıbını önleyen en önemli organ kabuktur.Kabuk mantarlaşmıştır. Mantar ısıya karşı en iyi izolasyon ve suya karşı en iyi dayanıklı madde. Gövde içersine dışarıdaki sıcaklığı geçirmez. Ayni zamanda mantar suyu geçirmeyen yapıdadır.

 Fakat ağacın su kayıbını azaltıcı bu tedbirlerine rağmen , gelişmiş bir ayçiçeği bir günde 1 litre, ikibin yapraklı bir kayın ağacı 350-400 litre su kaybeder.

Şimdi bitkilerin bu fizik kanunlarına bire bir uymaları ve yerine getirmeleri, ister istemez aklımıza acaba  bitkiler bu fizik kanunlarını bilyormu sorusunu getiriyor.

Emine NUREFŞAN

  Biyolog

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!